Lời Tòa Soạn:
Trung Tá Bùi Ðức Lạc là Tiểu Ðoàn Trưởng Tiểu Ðoàn 1 Pháo Binh Dù trấn đóng tại Căn Cứ A Lưới (Bản Ðông) cùng với BCH/LÐ 1 Dù và LÐ 1 Thiết Kỵ trong cuộc hành quân Lam Sơn 719 tại Hạ Lào. Cho tới nay, ông là sĩ quan Dù cao cấp nhất đã chính thức lên tiếng về trận đánh lịch sử này.

Nếu Sư Doàn Nhảy Dù quân số tổn thất 99%.
Nếu Sư Ðoàn Thủy Quân Lục Chiến phải bổ xung 90%.
Nếu Sư Ðoàn 1Bộ Binh phải tái lập.
Nếu Liên Ðoàn 1 Biệt Ðộng Quân bị xóa tên.

Thì trận Lam Sơn 719 tức trận Hạ Lào chúng ta vẫn thắng chúng tôi khẳng định như vậy. Và thêm một lần nữa đoan quyết rằng Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa đã thắng Trận Hạ Lào.Bài này tôi viết từ năm 1973, tôi có ý định tặng nhà văn Chu Tử,người mà tôi quí mến;nhưng không may tôi phải nhập viện khẩn cấp do đó tài liệu bị thất lạc; hôm nay 11-11-1987 còn ít tháng nữa là tròn 17 năm kỷ niệm trận Hạ Lào,nên tôi viết lại một tài liệu gọi là góp phần chính xác cho Quân Sử của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa.

Nói đến trận Hạ Lào cả trăm người đều nói chúng ta tức QLVNCH đã thua;cái lý luận buông thả này 17 năm nay ai cũng chấp nhận là đúng;rập theo khuôn mẫu các báo ngoại quốc, báo chí Sài Gòn từ phóng viên chiến trường, cho đến những cây viết phóng sự theo tưởng tượng và thêu dệt để đầu độc đọc giả, cho đến cả nhừng người tham dự trận Hạ Lào cũng cứ yên trí rằng mình thua trận thật; vì bạn bè chết nhiều quá, trận chiến kinh hoàng quá đó là một sự thật hiển nhiên. Ðau đớn thay những người viết về trận Hạ Lào ngoài tác giả viết cuốn "Tử Thủ Ðồi 30" là có tham dự trận Hạ Lào, hầu như không còn ai đã ở lại một vài ngày với anh em chiến sĩ,đếm PHÁO của địch quân để biết rõ cường độ của pháo địch xung mãnh đến mức nào, khi thấy chiến trận khốc liệt máy bay rớt liên hồi, mỗi ngày chết và bị thương hàng trăm người ; họ liền đứng ở ngoài một bóng mát nào đó hay ở một phòng máy lạnh nào đó viết phóng sự chiến trường. Vì vậy nhừng loạt bài viết về Hạ Lào toàn đua nhau thêu dệt tường tượng, vì đây là trận đánh ngoài sức tưởng tượng của họ,nên họ đã tưởng tượng sai; không có một trận địa nào từ cổ chí kim, với khoảng hai ngàn mét vuông mà gần hai tháng trời mỗi ngày phải đón nhận hai ngàn trái đạn pháo đủ loại, có những ngày được ăn phụ trội lên tới ba hoặc bốn ngàn trái, đó là những ngày chúng quyết tâm tiêu diệt căn cứ 30 và những ngày chúng quyết tâm tiêu diệt căn cứ 31,với một thời gian dài như vậy,với cường độ pháo mãnh liệt như vậy, chắc hẳn những người trong hai ngàn mét vuông này nếu không bầm dập thì cũng phải điên loạn, ấy vậy mà chúng tôi vẫn đứng vững, chỉ ít ngày sau khi rút quân ra khỏi vùng lửa đạn Hạ Lào chúng tôi một Lữ Ðoàn Nhảy Dù Việt Nam đã từ phi trường Ðông Hà đáp xuống phi trường Pleiku vào thẳng căn cứ hỏa lực số 6 quần thảo với một Sư Ðoàn chính qui CSViệt Nam, chúng tôi lại thêm một lần thắng vẻ vang, nếu như chúng tôi thua tại Hạ Lào,làm sao chúng tôi còn khả năng chiến thắng như vậy, chiến tích của LÐ2ND Việt Nam tại mặt trận này đã chứng minh hùng hồn những điều khẳng định trên (tôi sẽ viết trận chiến CCHL số 6 khi thuận tiện).

Ðề tài Hạ Lào quá hấp dẫn với người đọc,nó quá nóng bỏng viết ra rất dễ câu khách,nên báo chí của ta đành tham chiếu tài liệu ngoại quốc để viết, trong khi chính những phóng viên ngoại quốc cũng chưa chắc đã biết Hạ Lào dài ngắn ra sao, viết thêm thắt cho bài báo hấp dẫn, dễ dàng nhất là tô đậm thêm nét đau thương cho QLVNCH ; vì vậy chúng tôi trở thành tứ bề thọ địch, ngay trên hậu phương "Thủ Ðô" của mình. Trận Hạ Lào không đơn vị nào có Cố Vấn theo, kể cả những đơn vị còn nằm tại Khe Sanh hay Lao Bảo, ngoại trừ các bộ tư lệnh từ Sư Ðoàn trở lên nằm tại Khe Sanh, và đương nhiên không có phóng viên ngoại quốc nào dám ở lại trận địa, ngoại trừ một số tháp tùng theo các máy bay trực thăng bay trên vùng trời Hạ Lào, vậy mà các phóng viên của ta cứ tin vào các tài liệu ngoại quốc ; tài vọng ngoại như vậy hỏi sao mà Hạ Lào chẳng thua; hãy hỏi thêm một tin nữa của người ngoại quốc là: chúng ta hãy hỏi bất cứ một công dân Hoa Kỳ nào có để ý đến tình hình chiến sự Mậu Thân thì một trăm người được hỏi đều nói chúng ta đã thảm bại trận Mậu Thân,bằng cớ là Cộng quân đã có đủ sức mạnh đánh bại quân phòng thủ chọc thủng phòng tuyến để đánh thẳng vào các thành phố, kể cả Thủ Ðô của chúng ta.

Máu của chúng tôi đã đổ tại đất đai miền nam của vương quốc Lào, thịt xương của bạn bè chúng tôi không vun trồng cho màu mỡ quê mẹ mà lại làm tươi tốt cho đồng cỏ xứ người, đó chính là niềm đau xót cho những người lính chiến như chúng tôi; nhưng cái đau xót thấm thía, đau lâu dài hơn là khi Hạ Lào bị cơ quan truyền thông ngoại quốc che mờ bằng màn khói bại trận gớm giếc khinh bỉ, cái giá xương máu này lại được tô son chuốc lục bởi các phóng viên Việt Nam bằng màu tang trắng thê lương ngay trên quê hương của chúng ta; ngẫm cho cùng cũng không trách họ được, trong thời gian trận chiến đang tiếp diễn tại Hạ Lào, nếu cứ đứng tại phi trường Khe Sanh sẽ thấy toàn là máy bay chở xác, chở thương binh của ta mặt mày biến sắc "vì đã là thương binh, trong lúc vết thương hành hạ, thì ai mặt cũng xanh mét, cũng biến sắc", máy bay chiếc lên chiếc xuống nhịp nhàng suốt ngày với nhiệm vụ tiếp tế,tải thương, tải xác ; không thấy có tù binh cũng như chiến lợi phẩm mang về tương xứng, thua là cái chắc, thông thường thì như vậy nhưng đây không phải là trận chiến bình thường.

Báo Chí Sài Gòn Ðã Nói Gì?

thẳng tới Pleiku, rồi từ đó vào thẳng Tân Cảnh, kontum, trực thăng vận vào căn cứ Hỏa Lực số 6, để LÐ2ND dưới quyền chỉ huy của Ðại Tá Trần Quốc Lịch gồm TÐ5BBND, TÐ6BBND, TÐ11BBND, TÐ2PBND, ÐÐ2QYND, ÐÐ2CBND,ÐÐ2TSND quần thảo với một sư đoàn chánh qui của Cộng Sản Bắc Việt Nam. Nên khi về tới Sài Gòn lật chồng báo cũ ra coi,để xem báo Việt Nam nói gì về Hạ Lào, tôi không khỏi giật mình với những tít lớn như thế này : Ðịch quân không dùng quân số đông để áp đảo QLVNCH mà chúng đã dùng hỏa lực của Pháo Binh để áp đảo QLVNCH ; Hạ Lào không có cơ sở tiếp liệu của địch vì Hạ Lào là vùng rừng thưa ; Hạ Lào ở xa các chiến trường chính cho nên Hạ Lào không có các kho tàng của địch như tin tình báo ; QLVNCH đã mất hết tinh thần khi gặp phải địch quân có hỏa lực mạnh hơn.

Chúng Tôi Ðã Gặp Những Gì Ở Hạ Lào?

Tôi muốn viết thật xác thực những gì mắt Thấy tai nghe không mầu mè để chúng ta dễ định giá trận đánh đẫm máu này. Những người tham dự trân đánh Hạ lào từ đầu cho đến cuối có rất đông tại ngoại quốc, có 4 sĩ quan sau này là cấp Tá dưới quyền trực tiếp của tôi đang ở Hoa Kỳ, 2 trong 4 người đang có mặt ở thi trấn San Jose. Khu vực hành quân quả thật có nhiều chỗ rừng thưa, không những vậy còn có nhiều chỗ đồi trọc, nhưng khu vực hành quân của Liên Ðoàn Ðặc Nhiệm gồm 3 Trung Ðoàn Thiết Giáp và Lữ Ðoàn 1 Nhảy Dù lại là vùng rừng rậm, có đôi chỗ trống trải vì khai quang để làm rẫy, hoặc dấu vết làng mạc cũ, xen lẫn một ít đồi trọc, nhưng chỉ trọc trên đỉnh đồi chu vi khỏang 500m trở lại mà thôi.

Ngày N trừ 1 chúng tôi được xử dụng máy bay quan sát của Hoa Kỳ (suốt cuộc hành quân không có máy bay quan sát của Việt Nam, nhưng những người điều không tiền tuyến hay các quan sát viên phi cơ đều là người Việt Nam, hoa tiêu chính vẫn là người Hoa Kỳ, lúc này đài BBC và đài VOA đã loan tin thật rõ ràng từ 2 ngày trước hoặc sớm hơn nữa, là QLVNCH sẽ xử dụng các đơn vị Tổng Trừ Bị và SÐ1BB tấn công sang miền nam của vương quốc Lào, vậy mà trước khi thi hành nhiệm vụ quan sát chúng tôi vẫn nhận được lệnh cố gắng tránh đừng để địch quân biết là chúng ta sắp sửa hành quân vào Hạ Lào ) vừa vào vùng trách nhiệm, tôi thật ngạc nhiên, vì nó ngoài sự ước đoán của chúng tôi, đường đất mới mầu ngà ngà chằng chịt, nhưng không có trên bản đồ địa hình (bên phía Khe Sanh, Lao Bảo của Việt Nam đường đất màu đỏ) bụi bay mù mịt chứng tỏ có đoàn xe đang xử dụng, tôi đếm được 6 đám bụi lớn không kể những đám bụi nhỏ (một hoặc hai xe) nhưng khi máy bay đến nơi thì tất cả đã chui vào lùm cây mất hút không để lại dấu vết, bay đến Tchépon tôi thấy một cây cầu bác ngang sông Tchépon, cây cầu này nối liền hai khúc đường mới không có trên bản đồ, tôi muốn xuống thấp quan sát cây cầu nhưng bị pilot từ chối, vì cây cầu có nhiều điểm khả nghi, nên tôi nhấn mạnh lại một lần nữa là tôi muốn quan sát cây cầu này, Ðại Uùy pilot thở dài xong chìu ý tôi, nhưng nhắc tôi là chỉ một lần mà thôi, khi máy bay xuống thấp khoảng 1000 bộ (khoảng cao độ quen thuộc với chúng tôi, chiều cao của các anh em Mũ Ðỏ sẵn sàng - GO) tôi thấy rõ không phải là cây cầu mà là đoàn xe đang băng qua sông, khi thấy máy bay đoàn xe xích lại gần sát nhau và tắt máy bất động trên cao nhìn xuống nếu không tinh thì đúng là một cây cầu đúc. Sau này chúng tôi mới được biết là chúng cho đắp đập đá ngầm cách mặt nước nửa thước để xe có thể băng qua sông (chúng nghiên cứu những nơi nước chảy chậm mới làm đập này), vì nếu làm nổi sẽ bị máy bay oanh tạc ngay. Sau này tình báo của ta biết được chúng kiến trúc đập đá ngầm bằng cách lợi dụng khi có Bộ Ðội di chuyển qua đó, chẳng hạn một Trung Ðoàn chỉ cần mỗi người vác một cục đá nặng trên 5 kilo khi băng qua sông vất xuống đó thứ tự,ỉ từ bờ bên này sang bờ bên kia là chúng có một đập đá ngầm tương tự, tại vùng này cũng như dọc theo đường mòn Hồ Chí Minh không có sông sâu.

Ngày N ngày khởi đầu cuộc Hành Quân, theo lệnh miệng của Tổng Thống Việt Nam Cộng Hòa, khoảng 800G được đài phát thanh Quốc Gia từ Sài Gòn chuyền đi,trên làn sóng thường lệ nguyên văn như sau : "Giờ phút này tôi cho lệnh QLVNCH tấn công qua phần đất phía nam của vương quốc Lào......" vừa nghe xong câu này chúng tôi tắt máy radio, băng qua con suối nhỏ làm ranh giới Lào-Việt, con suối này dù nhỏ có thể bước qua nhưng lại rất dễ nhận diện, vì bên phần đất của Việt Nam thì đất đỏ nếu là mùa mưa thì đất dính giầy, còn bên phần đất của Lào thì đất sỏi dù có mưa đất cũng không dính giầy. Không một dấu vết địch quân tại biên giới, nhưng vào sâu khoảng 2 cây số cánh quân đi đầu của TÐ8BBND chạm địch nặng, nhưng 1500G của ngày N cộng 1 chúng tôi cũng đã tới điểm đóng quân Ban Dong để thiết lập căn cứ hỏa lực mang tên A Lưới, vừa bước chân vào vị trí đóng quân tôi ngại ngùng vì thấy điểm địa hình của địch, tôi vừa trình bầy việc này với Ðại Tá Lê Quang Lưỡng, Lữ Ðoàn Trưởng Lữ Ðoàn 1 Nhảy Dù xong, thì địch dàn chào đầy hào hứng, bằng những loạt pháo hỏa tiễn 122 ly và 107 ly, dàn phóng hỏa tiễn được gắn trên xe chạy bằng xích mỗi dàn phóng có từ 5 cho đến 7 nòng, lần đầu tiên trong đời chúng tôi các chiến binh Mũ Ðỏ được thưởng thức cả trăm trái Hỏa Tiễn TOT (time on target), mà mỗi lần tới trên 100 trái thật hào hứng, Ð/T Lưỡng bị thương ngay lần pháo này, đến 1900G Lữ Ðoàn nhận được báo cáo tổng quát như sau.

TÐ8BBND do Trung Tá Văn bá Ninh Tiểu đoàn Trưởng, Thiếu Tá Trần hữu Phú Tiểu đoàn Phó (T/T Phú thay thế T/T Ðào thiện Tuyển ngày N trừ 1 bị thương vì máy bay Mỹ đánh lầm vào Bộ chỉ huy tại Lao Bảo do một phi vụ skypot, trong lúc đơn vị đang chuẩn bị tại vùng tập trung để xuất quân vào Hạ Lào) báo cáo khám phá một kho chứa chừng 2,000. xe đạp mới tinh, một cơ xưởng sửa chữa xe đạp và vào khỏang 1,000. xe đạp cũ còn xử dụng được, một kho nhiên liệu khỏang 50 thùng phuy nhớt và 100 thùng phuy dầu cặn (khác dầu cặn của ta) và xác nhận đã đụng độ với một trung đoàn thuộc Sư Ðoàn 320 Bắc Việt Nam, sau khi đã khai thác các tử thi của địch và tù binh.

TÐ1BBND do Thiếu Tá Nguyễn văn Phan Tiểu đoàn Trưởng, Thiếu Tá Nguyễn quang Sáng Tiểu đoàn Phó khám phá một kho quân trang và xác nhận đụng độ với một Trung Ðoàn của Sư Ðoàn 306 Bắc Việt Nam, sau khi đã khai thác các tử thi của địch và tù binh.

TÐ9BBNÐ do Trung Tá Nguyễn văn Trí Tiểu đoàn Trưởng, Thiếu Tá Võ thanh Ðồng Tiểu đoàn Phó báo cáo gặp một trung tâm huấn luyện rất quy mô trong khu rừng già nhưng không rõ danh tính.

Thưa quí vị đó chỉ là ngày N cộng 1 mà các biến cố dồn dập như vậy, còn các ngày sau liên tiếp khám phá ra rất nhiều kho tàng,đủ các loại quân dụng và đạn dược, các kho quân trang quân dụng đều mới toanh, các kho y dược nhãn hiệu sản xuất từ các nước trong khối Cộng Sản. Cũng như TÐ1BBND sau đó khám phá thấy một kho thực phẩm các loại đồ hộp của Nga và Trung Cộng, phòng 2 BTL/HQ xác nhận chưa gặp tại khắp các chiến trường miền Nam Việt Nam bao giờ.

Nhừng ngày mới vào vùng hành quân, các trận đụng độ ác liệt của ta và địch chưa diễn ra cho nên các pass B52 được đánh hằng ngày theo tiên liệu vào những vùng nghi ngờ có kho tàng hay nơi đồn trú quân của địch, thường là những đường thông thủy, vậy mà không ngày nào là không trúng kho đạn hay kho nhiên liệu, xác định được rõ ràng do quan sát được những đám nổ phụ, hay những cột khói cháy liên tục ngày đêm, đặc biệt kho xăng dưới chân núi 500m cháy liên tục 2 ngày 2 đêm. Xin kể một chuyên vui cười tại Hạ Lào là : Căn cứ A Lưới (Ban Dong) lúc Ðại Tá Lê quang Lưỡng và tôi đang đứng quan sát trên nóc TOC (tactical operation center) của Lữ Ðoàn, trong lúc các dàn phóng hỏa tiễn của địch đang pháo vào căn cứ, chúng tôi quan sát và nhận diện được một vị trí dàn phóng hỏa tiễn năm nòng 122 ly, ÐT/LÐT cho lệnh tôi xin phi cơ oanh tạc vào điểm này (lúc này chúng tôi xử dụng hỏa lực của Hoa Kỳ rất dễ dàng luôn luôn họ ưu tiên hỏa lực cho trung tâm phối hợp hỏa lực của LÐ1ND, tại sao như vậy chúng tôi xin nói ở bài khác) nên ttrung tâm phối hợp hỏa lực xin phản pháo bằng không quân qua sĩ quan không trợ, tọa độ như sau : từ điểm Alpha về phải.5 xuống 5.(-) nhưng sĩ quan không trợ lại chuyển lầm là từ điểm Alpha về phải.5 lên 5.(+) như vậy tọa độ chuyển đi sai 10 cây số, vì là vùng không có quân bạn, cho nên không ai chú ý để clear kỹ càng, khi máy bay lên vùng oanh tạc vào mục tiêu, ÐT/LÐT và tôi thấy sai nhưng cùng lúc đó một đám cháy lớn của kho nhiên liệu phát ra,tại mục tiêu đang oanh tạc, đám cháy này cháy lâu một ngày một đêm, tôi muốn dẫn chứng là kho tàng của chúng đầy dẫy trong vùng, thay vì xin phản pháo lại thành xin tiêu hủy kho tàng địch quân, đó cũng chính là một mục tiêu của cuộc hành quân, cùng lúc đó hỏa tiễn lại pháo dồn dập vào căn cứ tại điểm mà trung tâm phối hợp hỏa lực đã xin, vì chính ÐT/LÐT đã nghe đơn xin phản pháo của trung tâm phối hợp hỏa lực nên ông đích thân check lại mới biết sĩ quan không trợ lầm lẫn như trên; Ngoài ra chúng còn có hệ thống dẫn dầu bằng ống dẫn đường kính khỏang 40cm tất cả hệ thống này đều bị bộ binh phá hủy va các pass B52 phá vỡ đã bốc cháy hằng ngày, về nhân mạng địch tổn thất vì giao tranh với ta chỉ một phần, phần nhiều là do B52 tiêu diệt, có pass B52 đã giết cả Trung Ðoàn địch quân, những thiệt hại của địch quân do B52 oanh tạc đa phần đều có kiểm chứng bằng bộ binh hay bằng quan sát.

Sau này trận chiến càng ngày càng khốc liệt, chúng tung quân đông để dùng biển người đè bẹp chúng ta, chẳng hạn như cánh quân TÐ8BBND và hai Trung Ðoàn Thiết giáp, chúng cho đối đầu bàng SÐ320 và các Trung Ðoàn chiến xa của chúng mà theo tin tức tình báo thì có chiến xa T54, cánh quân TÐ1BBND sau này tăng cường thêm TÐ7BBND do Thiếu Tá Lê minh Ngọc Tiểu đoàn Trưởng, Thiếu Tá Trần đăng Khôi Tiểu đoàn Phó và một Trung Ðoàn Thiết Giáp, chúng cho đối đầu bằng SÐ 306 và các đơn vị thuộc các trung tâm dưỡng quân tại Hạ Lào, tại cánh quân này ÐT/LÐT/LÐ1ND đã phải xử dụng B52 yểm trợ gần như máy bay chiến thuật, loạt bom của B52 có khi chỉ cách lính gác giặc của các đơn vị ta dưới 500m.

Căn cứ 31 thất thủ, trong căn cứ gồm BCH/LÐ3ND, BCH/TÐ3BBND, BCH/TÐ3PBND, Pháo Ðội B3 ND, tổng cộng quân số không trên 300 quân nhân, đây là một tin buồn nhất cho chúng tôi từ trước đến nay. Ngay ngày hôm sau Thiếu Tá Trần hữu Phú dẫn 2ÐÐ/TÐ8BBND tùng thiết hai Chi Ðoàn Thiết Giáp tiến về căn cứ 31,khi còn cách căn cứ khoảng trên 2Km, đơn vị bị phục kích bởi một trung đoàn địch có chiến xa yểm trợ, vì thuyết trình viên của Phòng 2 BTL/QÐI/HQ cho biết là địch có chiến xa T54, nên thiết giáp của ta tránh đụng độ với địch, thực ra địch chỉ có PT76 trong trận này, vì vậy đơn vị này tưởng chừng như sắp sửa bị tràn ngập, Pháo Binh của ta can thiệp cấp thời dưới cơn mưa pháo của địch tại vị trí Pháo Ðội, các pháo đội của ta nhất là PÐA44PB do Ðại Uùy Trần văn Vẹn chỉ huy và PÐA1ND do Ðại Uùy Ðinh thành Tấn chỉ huy tỏ ra rất can trường các loạt đạn nổ mạnh chính xác chỉ cách quân bạn khoảng 50m nhờ vậy địch quân nhả dần ra, trong lúc Pháo Binh đang yểm trợ thì hai pass B52 kẹp sát hai bên đường, sau đó chiến trường hoàn toàn im lặng, hai ÐÐ/TÐ8BBND bung ra lục soát thấy xác giặc chết không toàn thây, xương thịt bầy nhầy vương vãi khắp nơi, ước lượng khoảng chừng 800 địch quân chết hai bên đường do B52 làm thịt, lấy kinh nghiệm này Ðại Tá Lê quang Lưỡng đã áp dụng cho chiến trường An Lộc.

Mục Ðích Của Chúng Ta Vào Hạ lào

Phản Ứng Của Ðịch

Hệ Thống Bảo Mật Cho Hạ Lào

Mức Ðộ Tiếp Liệu Cho Hạ Lào

Tinh Thần Chiến Ðấu Của Ta

TÐ2BBND, sau khi căn cứ 31 thất thủ, căn cứ 30 cứ điểm của TÐ2BBND do Trung Tá Trần kim Thạch Tiểu đoàn Trưởng và Thiếu Tá Lê văn Mạnh Tiểu đoàn Phó, cứ điểm này vào hệ thống chỉ huy của LÐ1ND, trong căn cứ 30 có pháo đội 105 ly là PÐC3ND Pháo Ðội Trưởng Ðại Uùy Bành minh Trí, Vàpháo đội 155 ly là PÐC44PB Pháo Ðội Trưởng Ðại Uùy Trương duy Hy, hai Pháo đội này đương nhiên vào hệ thống chỉ huy của tôi, cũng dễ hiểu vì tôi là CHT/trung tâm phối hợp hỏa lực của LÐ1ND, hơn nữa lúc đó tại chiến trường Hạ Lào còn tôi là sĩ quan cấp Tá duy nhất của PBND; mặc dầu trong căn cứ không quá 300 người vậy mà đã chống trả với 2 trung đoàn địch quân thuộc SÐ304 một trung đoàn chiến xa được yểm trợ bởi ít nhất là 3 tiểu đoàn pháo binh + hỏa tiễn với mức độ tiếp tế đạn dược dư thừa vậy mà sau hai tuần lễ tấn công ngày đêm bằng mọi phương kế, có lúc dùng biển người và biển lửa chúng vào tới hàng rào phòng thủ thứ hai nhưng bị đẩy lui.

TÐ1BBND cánh quân B (Béta) chẳng gọi là Bravo, hay Bắc Bình mà lại gọi là Béta, tôi chẳng hiểu sao T/T Nguyễn quang Sáng lại muốn như vậy, sau khi tôi xử dụng Pháo Binh của Hoa Kỳ từ biên giới Lào - Việt Nam,phối hợp cả 8 inches và 175 ly, T/T Sáng đã dẫn quân tấn công cứ điểm của BTL/SÐ306CS Bắc Việt Nam, trận đánh tuyệt vời này đã giết tên Tư Lệnh SÐ306 là Thượng Tá Nguyễn xuân Rục lấy được đầy đủ gậy chỉ huy, bản đồ chỉ huy,máy chỉ huy liên lạc trong đó có một máy mà các đơn vị hành quân đều không rõ danh hiệu còn mới cáu cạnh đang liên lạc trực tiếp với BTTM tại Hà Nội, đặc lệnh truyền tin. Chính nhờ đặc lệnh truyền tin này mà chúng tôi đã biết trước được các cuộc điều quân của địch (mặc dầu địch biết chúng ta lấy được đặc lệnh truyền tin nhưng chúng vẫn không thay đổi, vì chúng không có phương tiện đểphổ biến thay thế đặc lệnh truyền tin mới đến các đơn vị đang hành quân)

TÐ8BBND mặc dầu không tiến đến Tchépon như ý, nhưng đã làm cho SÐ320CSViệt Nam phải trả một giá quá đắt, cuối trận đánh SÐ320 CS Việt Nam muốn có một tiểu đoàn để chặn đường rút quân của chúng tôi nhưng đành bó tay, lúc đó chính Tư Lệnh SÐ320 xin một tiểu đoàn chặn đường rút quân ra khỏi Hạ Lào của chúng tôi (vì có đặc lệnh truyền tin do cánh quân Béta của TÐ1BBND tịch thu được trên xác chết của tư lệnh sư đoàn 306 CS bắc Việt Nam nên chúng tôi biết được tin này), nhưng không có kịp vì quân số không còn, cuộc rút lui chúng biết trước ít nhất là 2 ngày trước do đài BBC và VOA truyền đi, dù cho hai đài này không truyền đi thì chúng cũng phải biết, trong lệnh hành quân của ta, địch đã lấy được trong đó có nói rõ là chúng ta sẽ rút ra, chỉ không ấn định rõ ngày giờ mà thôi.

TÐ7BBND vào tham chiến trước khi cuộc hành quân chấm dứt 3 tuần lễ vì lúc đó TÐ1BBND quá mệt mỏi. Trong cánh quân này chúng ta chỉ có 2TÐBBND và 1Trung Ðoàn Thiết Giáp, nhưng chúng đã dàn chào bằng nguyên một sư đoàn chính quy SÐ306 chính vì chúng bu đông như vậy cho nên chúng đã làm mồi cho B52 và các loại phi pháo khác,TÐ1BBND tiểu đoàn trưởng phải hy sinh, TÐ7BBND tiểu đoàn trưởng phải tản thương khẩn cấp, vậy mà 2 TÐ này đã làm cho địch quân không còn khả năng chặn khi TÐ1BBND rút bằng đường bộ, và TÐ7BBND rút bằng Trực Thăng Vận, Tiểu Ðoàn Trưởng TÐ7BBND lúc đó là Thiếu Tá Trần đăng Khôi đã lên chiếc trực thăng cuối cùng, với 3 quân nhân và một người mang máy.

Chiến Tranh tâm Lý Yểm Trợ Cho Hạ Lào

Vợ con mong nhớ chừ, cha mẹ đau buồn
Ðồng ruộng bỏ hoanh chừ, ai người trông nom,
..............
Chậm tỉnh uổng đời thân chiến binh

Những câu ca như vậy hàng ngày réo rắt làm cho một quân đội đang hùng mạnh phải tiêu tan, rồi Sở Quốc bị tiêu diệt luôn.

Làm sao có được những câu tân kỳ và sắc bén như :

Anh trở về viên đạn đồng đen
Em sang sông cho làm kỷ vật
...........
Anh trở về dang dở đời em

Vậy mà chúng tôi chẳng tan hàng, còn đầy đủ tinh thần để tiếp tục chiến đấu quả là một chuyện lạ, một phép lạ.

Cùng thời điểm đó, cánh quân Béta của TÐ1BBND do Thiếu Tá Nguyễn quang Sáng chỉ huy (hiện đang cư ngụ tại Milpitas,California) đã tiêu diệt trọn Bộ Tư Lệnh SÐ306, tịch thu chiến lợi phẩm như : Gậy chỉ huy, máy liên lạc tối tân có thể liên lạc thẳng về Hà Nội và đầy đủ tài liệu chứng minh trọn Bộ Tư Lệnh Sư Ðoàn của chúng bị tiêu diệt, khi rút quân ra tới Khe Sanh tôi còn trông thấy những chiến lợi phẩm này trưng bầy tại phòng chiến lợi phẩm của BTL/SÐND hành quân, nhưng không một giòng báo nào nói tới, nhưng căn cứ 31 bị thất thủ thì báo nào cũng nói tới, thôi cũng đành an ủi là báo chí của chúng ta chỉ đăng những tin cơ quan thông tấn ngoại quốc có loan đi mà thôi, đây là điểm rõ ràng nhất tài viết phóng sự chiến trường của phe ta.

Khả Năng Tình Báo Của Ta

Thiết Giáp của địch, theo như Bộ tư lệnh chiến trường, địch có nhiều chiến xa T54 trong Hạ Lào vắn tắt là thiết giáp của địch mạnh hơn của ta, đây chính là yếu tố làm cho anh em Thiết Giáp của ta xuống tinh thần không phải là ít, nhưng trên thực tế địch chỉ xử dụng PT76 loại chiến xa này đại loại còn yếu hơn M41 của ta.

Quân số của địch đông gấp bốn lần của ta hoặc hơn nữa, các trung tâm huấn luyện các trại dưỡng quân không ai nói tới.

Các dàn phóng hỏa tiễn 122ly, 107ly bắn như mưa bay cũng chỉ nói tới thông thường như các chiến trường nội địa, thực tế hàng ngày chúng tôi phải đón nhận hàng 500 trái hỏa tiễn, những giàn phóng hỏa tiễn này, mỗi giàn từ 5 cho đến 7 nòng, gắn trên xe xích trong chiến trường nội địa không có, và ngay cả chiến trường Campuchia chúng tôi đã tấn công ngay vào trung ương cục Miền Nam cũng chưa có loại hỏa tiễn này gắn trên xe xích với 5 hoặc 7 dàn phóng như vậy.

Tinh Thần Chiến Ðấu Của Ðịch

Các đơn vị của ta kể cả những đơn vị phải nhảy ra Bắc Việt Nam, những đơn vị nhảy vùng biên giới, hay những toán Viễn Thám có bao giờ lại hèn kém như vậy.

Kỹ Thuật Chiến Ðấu Của Ðịch

Kỹ Thuật Pháo Binh Của Ðịch

Tôi xác quyết rằng, nếu một Hạ sĩ Quan Pháo Binh của ta làm Tiền sát Viên cho địch, một Hạ Sĩ Quan khác chỉ huy Pháo Ðội của địch, bất cứ một Pháo Ðội nào của ta, mà địch quan sát được thì chỉ cần 1.000 đạn đủ loại tôi chắc chắn Pháo đội của ta sẽ tê liệt sau một giờ ( thực tế thì pháo đội nào của ta cũng bị địch quan sát từng vị trí một rất rõ ràng và chi tiết vì vị trí pháo nào của ta đều được đóng trên vùng trống trải, cao ráo không có ngụy trang gì cả) ; Chứ đừng nói tới sau hơn 1 tháng trời đạn dược phủ lên đầu mỗi Pháo Ðội của ta trên 50.000 đạn đại bác đủ loại công thêm các loại hỏa tiễn tối tân hiện đại, vậy mà pháo đội vẫn đứng vững vàng và làm tròn nhiệm vụ yểm trợ chiến thuật tại Hạ Lào rất đắc lực.

Kỹ Thuật Phối Hợp Của Ðịch

Sau khi căn cứ 31 thất thủ địch quân dồn mọi nỗ lực vào để dứt điểm căn cứ 30; Lúc đó chúng tôi đang trên máy bay CNC cùng với Ðại Tá Lê Quang Lưỡng (tất cả máy bay vào vùng hành quân bị bắn rơi rất nhiều, sau một tuần lễ thì ít ai giám bay trên trời Hạ Lào chúng tôi bay hàng ngày lại cảm thấy sung sướng hơn khi đang ở dưới căn cứ) sự thực thì chúng đã khởi công đánh căn cứ này từ lâu rồi, nhưng chính lúc này là lúc địch quân muốn dứt điểm ngay giữa thanh thiên bạch nhật. Chúng dùng 2 trung đoàn bộ binh, 1 trung đoàn thiết giáp, hỏa lực pháo binh dồi dào gấp 10 lần mình hoặc hơn nữa; chúng tôi vừa vào vùng trời của căn cứ hỏa lực 30 thì cường độ pháo bắt đầu mãnh liệt, phòng không giăng đầy trời, hai người xạ thủ đại liên tay lăm le sẵn sàng nhả hỏa châu để chống hỏa tiễn phòng không của địch, pilot chính đầy kinh nghiệm tránh phòng của địch nên máy bay luôn bị chao đảo thật khó chịu, nếu bay cao tránh phòng không dễ như nằm ngủ trùm chăn, như vậy thì ta vô sự và địch cũng vô sự, vì khổ nỗi chúng tôi cần quan sát tình hình tại trận địa nên chấp nhận đùa dỡn cho vui, chúng tôi nhận được vị trí pháo của địch tôi vội vàng ghi chú ngay để xin oanh tạc, những vị trí này hoàn toàn ngoài tầm pháo của ta kể cả Pháo 175 ly của Hoa Kỳ đặt tại ranh giới Lào Việt. Lúc này không quân Hoa kỳ có yểm trợ nhưng không đâu vào đâu cả, nhìn xuống căn cứ 30 bụi bay mù mịt, đám bụi ngà ngà che lấp hẳn căn cứ 30, pháo của địch ngưng thì 10 phút sau bộ binh địch khởi sự tấn công trên trông xuống như một đàn kiến bu quang căn cứ, các pháo đội của ta hoạt động rất hữu hiệu; tôi im lặng dành cho các TSV và SQ/LLlàm việc, những loạt đạn nổ cao của ta hiệu quả vô cùng, chỉ sau chừng 10 loạt đạn CVT của mỗi pháo đội thì đàn kiến không còn nữa, nhưng cứ hết đàn kiến này đến đợt đàn kiến khác chúng chỉ làm mồi cho đạn pháo và các chiến sĩ phòng thủ căn cứ 30. Sau nhiều đợt xung phong bằng Bộ Binh thất bại, chúng khởi sự tấn công bàng Thiết Giáp; Chúng tôi đếm được 15 chiến xa PT76 tiến vào căn cứ bằng hai ngả đông-bắc-bắc và đông-nam, các ngả khác dốc nên chúng chỉ có thể tấn công bàng bộ binh mà thôi, tôi phải hướng dẫn hai pháo đội của ta xử dụng đạn nổ để chống chiến xa rất hữu hiệu, pháo đội C44PB 155ly không có đạn chống chiến xa (lúc đó thiết giáp địch còn ngoài tầm M72 của ta) vì địa thế lúc đó chỉ có PÐC44PB 155ly là trực xạ được. Khi địch quân xử dụng Pháo Binh và bộ binh phối hợp với nhau vào ngày hôm sau thì bộ binh của chúng lại bị thiệt hại bằng chính pháo binh của chúng.Trận này có dịp tôi sẽ nói tường tận sau. Chúng ta thấy nếu chúng biết phối hợp nhịp nhàng thiết giáp+bộ binh+pháo binh thì căn cứ 30 không thể chống cự đai dẳng hơn hai tuần lễ, rồi sau đó đơn vị đồn trú phải tự ý rút lui khỏi căn cứ khi tiếp tế đạn dược và tản thương vô cùng khó khăn.

Cũng như ngày tất cả các đơn vi của ta rút ra khỏi Hạ Lào, các đơn vị địch mạnh ai nấy đánh, các đơn vị pháo binh của chúng nhiều hỏa tập không quan sát, pháo vu vơ đôi lúc trở thành yểm trợ cho quân ta trên đường rút quân, nếu địch quân phối hợp nhịp nhàng thì trong chiến trận cũng như lúc rút quân ra khỏi Hạ Lào tai hại cho ta không thể lường được.

Kết Luận

Hành quân tấn công địch tương đối dễ hơn, hành quân rút lui, trong lúc khó khăn đó mà thành công được là điều chắc chắn tinh thần kỷ luật phải cao, các Sĩ Quan chỉ huy trực tiếp phải tinh khôn và gan dạ, hơn nữa dịch quân phải hoàn toàn mất tinh thần, hoặc địch quân phải tổn thất quá nặng nề, nếu không đoàn quân rút lui sẽ bị tiêu diệt hoặc ít ra tinh thần cũng sa sút trầm trọng muốn tham chiến lại được cũng phải một thời gian sau, khi đã được tái huấn luyện kỹ càng.

Xin các Ðấng Linh Thiêng của dân tộc Việt, xin Hồn Thiêng sông núi, xin linh hồn của các chiến sĩ vô danh, xin vong hồn của bạn bè, xin ơn trên hãy phù hộ cho đàn con yêu của đất nước được vững mạnh tinh thần để ngày rất gần Hoa Dù lại nở trên quê hương ta.,.